هایپوکسیا چیست و چه خطراتی دارد؟



هرچه به ارتفاعات بالاتر میرویم، از میزان فشار هوا و چگالی هوا کاسته میشود. چگالی برابر است با میزان جرم در واحد حجم. اگر این حجم ثابت را ریه انسان در نظر بگیریم، افزایش ارتفاع وکاهش چگالی، به معنی کاهش میزان جرم اکسیژن در واحد حجم ریه میباشد.(یعنی در هر تنفس میزان جرم کمتری از اکسیژن وارد ریه می شود)

هایپوکسی به شرایطی فیزیکی اطلاق می گردد که در آن اکسیژن کافی به بدن فرد نرسد. به طور کلی این شرایط به ۴ نوع مختلف دسته بندی میگردند.

انواع هایپوکسی:

Hypoxic hypoxia.1

بیشترخلبانان و مسافران در معرض این نوع هایپوکسی هستند.این نوع هایپوکسی زمانی رخ میدهد که مولکول های اکسیژن با فشار ناکافی در فضا موجود باشند. مانند آنچه که با افزایش ارتفاع رخ میدهد.

Hypemic hypoxia.2

این نوع هایپوکسی زمانی رخ میدهد که در فضا مولکول های اکسیژن به مقدار کافی و با فشار کافی وجود دارد، اما گلبول های قرمز خون انسان توانایی جذب اکسیژن مورد نیاز را ندارند.

گاز مونواکسید کربن(CO) یکی از گازهای بسیار خطرناک به شمار میرود که در صورت استنشاق توسط انسان، گلبول های قرمز تا ۲۰۰ برابر تمایل به جذب این نوع گاز را به جای اکسیژن دارند. حتما در مورد مرگ خاموش که در اثر گازگرفتگی در منازل رخ داده شنیده اید. این نوع هایپوکسی دلیل آن میباشد.

همچنین کسانی که دارای مشکل کم خونی شدید هستند یا خون زیادی در حوادث از دست دادند در معرض این نوع هایپوکسی میباشند.

Stagnant hypoxia.3

این نوع هایپوکسی زمانی رخ میدهد که هم اکسیژن کافی در فضا موجود است و هم گلبول های قرمز توانایی جذب اکسیژن را دارد، اما سیستم گردش خون در حمل و نقل اکسیژن در بدن ناتوان میباشد.

دلایل این نقص، کشیدن نیروی G زیاد توسط خلبانان، مشکلات قلبی و سرمای بسیار بیش از حد هوا میباشد. حتما تجربه رفتن در جکوزی آب سرد را داشته اید و مشاهده کرده اید که پس از گذشت زمانی بدن شما شروع به مور مور شدن مى كند.

دلیل آن کاهش سرعت گردش خون در بدن میباشد.

Hystotoxic hypoxia.4

این نوع هایپوکسی زمانی رخ میدهد که هم اکسیژن کافی در هوا موجود است، هم بدن آن را جذب کرده و هم سیستم گردش خون توانایی حمل اکسیژن را دارد، اما اندام های بدن توانایی جذب اکسیژن را ندارند.

مصرف الکل و دارو به میزان زیاد و مواد مخدر به وجود آورنده این هایپوکسی هستند.

علائم بروز هایپوکسی : ( این علائم از فردی به فردی دیگر کاملا متفاوت است. )

حالت شادی کاذب،از دست دادن قدرت قضاوت در مسائل،سردرد، مور مور شدن دستها و پاها، دید تونل مانند، از دست دادن هوشیاری، آبی شدن لبها و ناخن ها و....

تمامی هواپیما هایی که قادر به پرواز در ارتفاعات بالا میباشند، مجهز به سیستمی به نام Cabin pressurization (فشرده کننده هوای داخل کابین) میباشند که چگالی هوای داخل کابین را افزایش داده و به طور کامل مشکلات هایپوکسی را رفع میکنند تا مسافران و خدمه، پرواز آرامی را داشته باشند.