الف): تاریخچه ی هواپیماهای مدل

هواپيماي مدل نطفه علم هوانوردي است و تاريخچه آن تاريخچه علم پرواز است. اولين آشنايي دانشمندان با قوانين ايروديناميك و پرواز از آزمايش بر روي مدلها حاصل شده است.

اختراع اولين مدل قابل پرواز روز تولد هوانوردي است (1976-1894) دكتر الكساندر ليپيش، دانشمند آلمانی که در دوره جنگ جهانی دوم در صنایع نظامی هوافضایی آلمان بکار مشغول بود.


هواپيماي مدل نطفه علم هوانوردي است و تاريخچه آن تاريخچه علم پرواز است. اولين آشنايي دانشمندان با قوانين ايروديناميك و پرواز از آزمايش بر روي مدلها حاصل شده است.

سر جرج كيلي (1857-1773) يكي از نوابغ انگلستان را همگان به عنوان پدر علم هوانوردي مي‌شناسند. وي در خلال آزمايشات خود براي اولين بار در تاريخ هواپيمايي  ساختمان اساسي هواپيما را به صورت تئوري مشخص كرد. كيلي روابط بين جريان هوا و خميدگي سطوح را كه پيدايش نيروي “ برا ” را اثبات مي‌كند، كشف كرد. او همه اين يافته‌ها را با استفاده از يك هواپيماي گلايدر مدل كه در سال 1807 ساخته بود به دست آورد و با استفاده از تجربيات بدست آمده كتاب ناوبري هوا را در سال 1809 منتشر كرد. در سال 1842 دو نفر انگليسي ديگر به نامهاي ويليامز هنسون و جان استرينگ فيلو با استفاده از نظرات و تجربيات كيلي يك هواپيماي مدل با طول بال 3 متر و طول بدنه 167 سانتي‌متر مجهز به يك موتور بخار و دو ملخ چهار پره را تكميل كردند كه موتور آن مخصوص اين كار ساخته شده بود. اين هواپيما در پرواز آزمايشي اول از تعادل كافي برخوردار نبود و پس از مهاجرت هنسون به آمريكا ، استرينگ فيلو به تنهايي و با پشتكار آن هواپيما را بهينه كرد. جان استرينگ فيلو اولين پيشگام پرواز بود كه موفق شد يك هواپيماي مدل موتوردار را پرواز دهد. هواپيماي مدل او هم اكنون در موزه علمي لندن نگهداري مي شود.

در حدود سالهاي 1870 علم هوانوردي از مرزهاي انگلستان پا فراتر نهاد و در كشور فرانسه اينگونه فعاليتها آغاز شد. الفونس پنو در فرانسه از مشهورترين دانشمندان هوانوردي زمان خود بود كه با استفاده از هواپيماي مدل گلايدر و بالزن و همچنين پرواز آزاد و سپس موتوركشي توانست اين علم را به پيش ببرد. او در سال 1872 در انجمن هوايي پاريس مدلي را ارائه كرد كه در محيط بسته به مدت 11 ثانيه مسافتي حدود چهل متر را طي كرد و باعث حيرت اعضاء انجمن شد. چرا كه هواپيماي او به خوبي متعادل بود. او در خلال ساخت و پرواز و آزمايشات پروازي مدلهايش به اهميت زاويه هفتي و زاويه نصب بال پي برد.
در كشور آلمان اتوليلينتال به همراه برادر خود گوستاو آزمايشات مختلفي را روي مدلهاي قابل پرواز انجام دادند و سپس كايتهاي با سرنشين مشهور خود را پرواز دادند. در حوالي سال 1886 در شهر واشنگتن آمريكا ، ساموئل لانگلي براي اولين بار مدلهاي قابل پروازي را ارائه كرد. او در سال 1891 يك هواپيماي مدل پرواز آزاد با موتور بخار ساخت كه بر اساس گزارش شاهدان عيني پرواز بسيار متعادلي را انجام داد و پس از حدود 5/1 دقيقه به سلامت فرود آمد. لانگلي از تجربيات بدست آمده مانند اتوليلينتال براي ساخت هواپيماي با سرنشين استفاده كرد اما برادران رايت بودند كه از لانگلي پيشي گرفتند. آنها با استفاده از تجربياتي كه ليلينتال بدست آورده بود و نيز هواپيماي مدل گلايدري كه خودشان ساخته بودند، توانستند هواپيماي موتوردار با سرنشين خود را براي اولين بار در تاريخ در سال 1903 پرواز دهند.
 
ب) هواپيماي مدل راديو كنترل

اولين نمونه بسيار ابتدايي راديو كنترل در شهر نيويورك، در سال 1898 به نمايش درآمد. اين دستگاه را نيكولا تسلا به عنوان يكي از 113 اختراعش به ثبت رسانيد. در پي اين تحقيقات ارتش به حمايت مالي تسلا برآمد و او طرحهاي تحقيقاتي بسياري را در زمينه راديو كنترل و سيستمهاي مخابراتي براي ارتش انجام داد. او در اواسط سال 1930 يك هواپيماي كوچك راديو كنترل ابتدايي با موتور گازوئيلي ساخت.
در سال 1936 اولين مسابقه هواپيماي مدل راديو كنترل برگزار شد كه هنوز زود بود. در سال 1937 مسابقات هواپيماي مدل راديويي 6 شركت كننده داشت كه فقط يك هواپيما توانست سالم به زمين بنشيند. در سال 1938 يك بار ديگر مسابقات توسط انجمن موتور سيتي آمريكا برگزار شد. اين بار تعداد شركت كنندگان به 26 نفر افزايش يافت. اما فقط 6 شركت كننده توانستند قابليت پرواز هواپيمايشان را به نمايش بگذارند. در مسابقات سال 1939 داوران به عملكرد راديو كنترل، چه بر روي زمين، چه در پرواز اهميت بيشتري داده بودند. در اين مسابقات برادران گود ( والت و بيل ) با بدست آوردن 89 امتياز از 100 امتياز مقام اول را بدست آوردند. در حالي كه نفر دوم تنها 11 امتياز را بدست آورده بود. برادران گود قبل از مسابقات 1939 بيش از 60 دستگاه راديو كنترل را آزمايش و بكار گرفته بودند. آنها بعد از سال 1940 چندين بار مقام اول مسابقات را بدست آوردند و اين موفقيتها بعد از جنگ جهاني هم ادامه داشت.          
تاريخ، تكامل راديو كنترل و هواپيماي راديويي را مديون تلاش و فداكاري بسيار اين دو برادر است. هواپيماي موفق آنها به نام گوف هم اكنون در موزه هوافضاي واشنگتن نگهداري مي‌شود.
يكي ديگر از افراد پيشگام در زمينه هواپيماي مدل راديو كنترل ، ژوزف راسپانته مي‌باشد. او يك طراح و سازنده استثنايي بود. او خيلي زود تكنولوژي الكترونيك و هواپيماي مدل موتوردار را با هم تركيب كرده و بكار گرفت. سيستم راديو كنترل او كه از مكانيسم شماره‌گير تلفن الهام گرفته بود، داراي عملكرد بهتري نسبت به رقبا بود. او مقام دوم مسابقات سال 1939 و 1940 را بدست آورده بود و سرانجام در سال 1946 مقام اول را بدست آورد.
با پيشرفت علم در زمينه نيمه هادي‌ها و بوجود آمدن ترانزيستورها و مدارات كوچك الكترونيكي، راديو كنترلها نسبت به گذشته پيچيده‌تر شده‌اند. با نظر به گذشته پي مي‌بريم كه پيشگامان راديو كنترل هديه بسيار بزرگي را با تلاش و پشتكارشان به ما هديه كرده و كاري به مراتب بزرگتر از چيزي كه بتوان آن را فقط تركيبي از سيستمهاي الكترونيكي و مكانيكي دانست، انجام داده‌اند و بدون اين تلاشها امروزه بدون شك نمي‌توانستيم به سيستمهاي پيشرفته فرستنده و گيرنده‌هاي راديو كنترل دست يابيم. راديو كنترلهاي پيشرفته ديجيتالي، قابليتهاي بسياري را پيش روي ما قرار داده‌اند و با تنظيمات و تركيبات نرم‌افزاري مي‌توان بازده بسيار بيشتري را با رعايت سادگي و سبكي مجموعه بدست آورد.

ج) هواپيماي راديو كنترل در ايران

اين هنر و صنعت در سال 1964 ( 1343 ) در محل فرودگاه مهرآباد توسط دو نفر انگليسي به نامهاي پيتر كابرول و فيل اسميت عملاً پا به كشور ايران نهاد.
نمايش ياد شده در حضور خانواده شاه مخلوع و نيز شماري از اسراي وقت ارتش از جمله رفعت و خاتمي صورت گرفت. از آن به بعد باشگاه هواپيمايي كشوري متولي گسترش اين فن و ارائه خدمات به جوانان علاقمند شد كه برخي فعاليتهاي اين بخش تاكنون ادامه دارد؛ با اين تفاوت كه بعد از انقلاب اسلامي بودجه و فعاليت آن به ميزان قابل توجهي كاهش يافت و اشخاص عادي علاقمند به اين رشته هم اكنون فعاليت بيشتري نسبت به اعضاء باشگاه هواپيمايي كشوري انجام مي‌دهند.


هواپیمای مدل ، قابلیت حمل انسان را نداشته و وسیله است که میتواند بصورت قابل کنترل یا بدون کنترل در هوا پرواز کند. ساختن هواپیمای مدل و پراندن آن سرگرمی لذت بخشی است و فقط نیازمند صبر و حوصله است. در کشور ها باشگاههای متعدد هواپیمای مدل و صاحبان هواپیمای مدل بسیاری وجود دارد. دوره های مختلف هواپیمای مدل توسط سازمان هوایی ترکیه (THK) برگزار میشود.

انواع مختلف هواپیمای مدل

هواپیمای مدل دارای انواع مختلف هستند که توسط فدراسیون بین المللی هوانوردی (FAI) بر اساس نوع پرواز و خصوصیات ساخت آنها به دسته های مختلف تقسیم میشوند. ( اطلاعات جامع در سایت سازمان هوایی ترکیه موجود است).

مدلهای پرواز آزاد (اف 1): در این مدل در زمان پرواز هیچگونه ارتباطی میان مدل و هدایت کننده آن وجود ندارد. این مدل دارای 9 زیر مجموعه است . برخی از این زیر مدلها عبارتند از:
- پلانورهای پرواز آزاد (اف 1 الف)
- پلانورهای موتور لاستیکی پرواز آزاد (اف 1 بی)
- پلانورهای موتور پیستونی پرواز آزاد (اف 1 سی)


هواپیماهای مدل کنترل سیمی (اف2): در این مدلها هواپیما توسط کابل که میتواند بلند و کوتاه شود و دستگاههای کنترل زمینی برای حرکت از زمین هدایت میشوند و میتوانند حرکات آکروباتیک انجام دهند. این مدل ها چهار نوع مختلف دارند:

- مدلهای کنترل شونده پر سرعت (اف 2 الف)
- مدلهای کنترل شونده آکروباتیکی (اف 2 بی)
- مدلهای کنترل شونده مسابقه ای (اف 2 سی)
- مدلهای کنترل شونده جنگی (اف 2 دی)


مدلهای کنترل پرواز رادیویی (اف 3) : این مدل توسط خلبان زمینی به کمک فرکانس رادیویی کنترل و هدایت میشود و در حین پرواز میتوان حرکات مانوری انجام داده ارتفاع آن را کم و زیاد کرد. مدل اف 3 دارای 9 نوع مختلف است که برخی از آنها عبارتند از:

- مدل کنترل رادیویی موتوردار آکروباتیکی (اف 3 الف)
- مدل کنترل رادیویی بدون موتور (اف 3 بی)
- مدل کنترل رادیویی هلیکوپتری (اف 3 سی)


مدلهای فضایی (اس): در این مدل نیروی پرواز توسط سوخت جامد تامین میشود. این مدل برای استفاده مکرر ومقاوم در مقابل نیروی کششی زمین ساخته شده و میتواند پس از پرواز با استفاده از مکانیزمهای مختلف (چتر، استیمر) دوباره به پرواز درآید. این مدلها بر اساس سیستم پرواز موشکی به 10 نوع مختلف تقسیم میشوند که چند نمونه آن عبارتند از:

- مدلهای ارتفاعی (اس 1)
- مدلهای چتر محرکی (اس 3)
- مدلهای پلانور محرکی (اس 4)
- مدلهای مقیاسی (اس 7)